
हाम्रो पालामा विधालय पढ्दा क ख रा देखि नै ब्राम्हण द्वारा तैयार गरिएको पाठ्यक्रम अनुसार क्षेत्री ःक्ष, पंडित ःप पढ्नु परेको थियो अहिले पनि हाम्रो बालबालिकाले त्यहि थोत्रे पाठ घोक्दै छ । अंग्रेजी मा पनि ःMr Gurung is a soldier र Mr Sharma is a teacher भनेर पढेको हो अहिले पनि पढ्दै छौ । हाल देश लोकतांत्रिक गणतंत्र व्यवस्था मा गएपछि मातृभाषामा पठन–पाठन गर्ने उदेश्यले सबै समुदायको मातृभाषामा पठन पाठन गराउने उदेश्यले पाठ्यक्रमहरु तैयार हुदैछ, कक्षा ९ को माध्यमिक स्तरको पाठ्यक्रम मैथिली लेखकहरुले लेखेको भाषिक पुस्तकमा ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु । यस पुस्तकमा पुस्तकका लेखक ९९% तराइको मैथिल ब्राम्हण समुदायको रहेको छ, जसले पुस्तकमा आफ्नो जातिय वर्चस्व देखाउने प्रयास गरेको स्पष्ट बुझ्न सकिन्छ । पुस्तकमा अधिकांश उनिहरुकै संस्कृति र जातिय व्यक्ति हरुलाइ महापुरुष घोषणा गरिएको छ ।पुस्तकमा नटराज देवता लगायत गोनु झा, उदित नारायण झा, रमाकांत झा,धिरेन्द्र झा, विधापति हरुलाई महापुरुष बनाउने योजना सहित लेखकिय गरिएको छ। मिथिलाक्षर र तिरहुतिया लिपि संबंधित चर्चा पनि समेटिएको छ । तराईमा बसोबास गर्ने मैथिल ब्राम्हणको जातिय जनसंख्या १% भंदा पनि कम छ तर उनिहरुको भाषा संस्कृति ९९% मुलवासि सोलकण हरु माथि लाद्ने दुष्कार्य भै रहेको छ तर बहुसंख्यक जनताको लोक कला लोक संस्कृति र महापुरुषहरुलाई पुर्णतः निषेध गरिएको छ, यस भुमिको गौरवशाली जिउंदो इतिहास रहेको सम्राट सल्हेस, दीना भद्री, लोरिक, बंठा चमार, कारिक महाराज, अन्हेरबांट लगायतको महापुरुषको चर्चालाइ निषेध गरिएको छ ।
मैथिली भाषामा एकाधिकार जमाएका यीनिहरु ले विगतमा यीनिहरु बाहेक ले बोल्ने भाषालाइ ठेठि, देहाती, कमसल, सोलकनको भाषा भनेर गिज्याउंदै आएको छ मैथिल मैथिली र मिथिलाको नाममा सरकारी कोषमा ब्रम्हलुट मच्चाउंदै आएको छ, बहुसंख्यक को संस्कार गीत, नृत्य लाइ पनि मैथिल करण गर्दै राष्ट्रीय तथा अंतरराष्ट्रीय ब्यपार गरिरहेको छ तर यो संस्कृतिको निर्माता यहांको मुलवासि लाइ त्यसको छेउछाउ मा पर्ने दिइएको छैन, महराइ, मलार, झिझिया नृत्य र गीत सोलकण संस्कृति हो तर यसको ब्यपारमा सोलकणको संगलग्नता छैन, केन्रमा रहेको पाहाडिया बाहुन संग सिधा संपर्कमा रहेर ठुलै रकमको वजेट हात पार्छ, पुरस्कार र विकासको नाममा आफ्नै जातभाइमा सिमित राखेको छ ।मैथिल समुदायको मुल भाषा संस्कृत हो, तर उक्त भाषा सर्वसाधारणले नुबुझुन भनेर यस माथि जनैधारि बाहेक अन्यलाई पढ्न लेख्न बाट वंचित नै राखे, यता बहुसंख्यक सोलकणले बोल्ने भाषालाइ तोड़–मरोड़ गरि बिगारेर मैथिली भाषाको नाम दिए र भाषा माथि पनि एकाधिकार कायम राखे तथा जसको मुल भाषा थियो । उनिहरुको भाषालाई अपमानित गर्न थालियो, अहिले बहुसंख्यक मुलवासिले आफ्नो भाषाको पहिचान “मगहि“ को रुपमा गरेपछि मुठ्ठिभर मैथिलहरुले पुनः षड्यंत्र गर्न थालेको छ ।
अहिले अल्पसंख्यकद्वारा बोलिने मैथिली भाषा सबैको भाषा हो भनेर दुस्प्रचार गरिरहेको छ । पुर्वीतराइको बहुसंख्यक जनताले राष्ट्रीय जनगणनामा पनि मैथिली भाषालाई चुनौती दिने भएपछि जनैखेमामा हाहाकार मच्चिएको छ तर अब बहुसंख्यक जनता मैथिली भाषालाई पुनर्जीवित गर्ने पक्षमा छैन ।
लेखक ः चन्देश्वर दास,मुलवासी अभियन्ता ।