जलेश्वरटुडे समाचारदाता
काठमाडौं, २४ मंसिर
नेपालमै चारपांग्रे सवारी उत्पादन गर्ने योजना कागजमै सीमित भएको छ । लगानीका लागि मागेको सुविधा दिन नसकिने भन्दै सरकारले आनाकानी गरेपछि नेपालमा कार÷जीपको एसेम्बल गर्न कम्पनीहरु हच्किएका छन् ।
तर, पछिल्ला वर्षमा नेपालमा सवारीहरुको एसेम्बल गर्ने प्लान्ट खोल्न भन्दै उद्योग दर्ता हुने क्रम बढेको छ । स्वदेशी र विदेशी कम्पनीले सवारी एसेम्बल गर्ने प्लान्ट स्थापना गर्न भन्दै उद्योग दर्ता गर्ने क्रम बाक्लिएको हो । कोरियाको हुन्डाईदेखि जापानको सुजुकीसम्मका ब्रान्डले नेपालमै एसेम्बल प्लान्ट खोल्न उद्योग दर्ता गरेका छन् । २०७६ सालमा लगानी बोर्डमा कोरियन कम्पनी मोट्रेक्सले निश्चित वर्षसम्म आफ्नो मात्रै एसेम्बल उद्योग नेपालमा रहने ग्यारेन्टी मागेपछि उद्योग दर्ताको क्रम बढेको थियो । बजारमा ब्रान्ड नै नभएको कम्पनीले एसेम्बलमा एकलौटी बजार कब्जा गर्ने देखेपछि नेपालमै एसेम्बली प्लान्ट खोल्ने सोच बनाएका लगानीकर्ताहरु उद्योग दर्ता गर्न आइरहेको उद्योग विभाग स्रोत बताउँछ । तत्कालै कसैले उद्योग खोलेर काम थालिहाल्ने अवस्था नभएपनि वातावरण बन्दा काम थाल्ने गरी उद्योग दर्ता गरेर राख्ने सोच उद्योगीहरुमा देखिएको छ । तीन वर्षअघि नै कोरियन कम्पनी मोट्रेक्सले नेपालमा चार पांग्रे प्यासेन्जर गाडीको एसेम्बली प्लान्ट खोल्ने प्रक्रिया अघि बढाएको थियो । लगानी बोर्डले २०७५ पुसमै कम्पनीसँग ‘प्रोजेक्ट इन्भेष्टमेन्ट एग्रिमेन्ट’ (पीआईए) पनि गरेको थियो । मोट्रेक्सले मागेकै जति करमा सहुलियत दिने हो भने ३० देखि ४० प्रतिशत सस्तोमा गाडी बिक्री गर्ने बताएको थियो । तर, सहलियत दिन अर्थ मन्त्रालय तयार नभएपछि प्रक्रियमा ढिलाइ भएको लगानी बोर्डे जनाएको छ । साढे १० अर्ब रुपैयाँ पुँजी ल्याउन प्रस्ताव गरेको मोट्रेक्सले वर्षमा ५० हजार सवारीसाधन उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखेको थियो । पछिल्ला वर्षमा उद्योग दर्ता गर्न चार पांग्रे सवारीका ठूला–ठूला ब्रान्डहरु नै अघि सरेका छन् । त्यही भीडमा थपिएको छ, मारुती–सुजुकी। सुजुकी कार नेपालमै एसेम्बल गर्ने गरी ‘सीजी अटोमोटिभ्स उद्योग प्रालि’ विभाग दर्ता भएको छ । नेपालमा मारुती सुजुकीको नेपालका लागि आधिकारिक विक्रेता सीजी होल्डिङ्स अन्तरगतको सीजी मोटोकर्प हो । सोही समूहले नै नेपालमा सुजुकीका कार एसेम्बल गर्ने योजना बनाएको हो । नेपाली बजारमा सुजुकी सबैभन्दा बढी बिक्री हुने प्यासेन्जर भेहिकल हो। समूहले सुजुकीका दुई, तीन र चार पांग्रे सवारी एसेम्बल गर्ने गरी उद्योग दर्ता भएको हो। बाराको परवानीपुरमा सञ्चालन हुने गरी दर्ता भएको उद्योगमा सीजी होल्डिङ्सले १ अर्ब ३२ लाख बराबर लगानी गर्ने योजना बनाएको छ । वर्षमा १०÷१० हजार दुई र चारपांग्रेसहित ३ हजार थान तीन पांग्रे सवारी साधन उत्पादन गर्ने लक्ष्यसहित सीजी होल्डिङले उद्योग दर्ता गरेको हो ।
सुजुकीअघि नै हुण्डाईले पनि नेपालकै गाडी एसेम्बल गर्ने गरी उद्योग गर्दा गरिसकेको छ । २०७६ मा लक्ष्मी ग्रुपले ५ अर्ब १० करोड कुल पुँजीको एसेम्बल प्लान्ट (उद्योग) दर्ता गरेको छ। हाल हुन्डाई गाडीको आधिकारिक बिक्रेताका रुपमा रहेको लक्ष्मी ग्रुपले नवलपरासीमा उद्योग रहने गरी ‘लक्ष्मी मोटर कर्पोरेसन’ दर्ता गरेको थियो । कम्पनीले वर्षमा ८ हजार चारपांग्रे गाडी उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखेको छ । यो उद्योग पूर्ण रूपमा स्वदेशी लगानीमा हुने भनिएको छ । लक्ष्मी हुण्डाईका कार्यकारी निर्देशक निराकार श्रेष्ठ एसेम्बली प्लान्ट स्थापनाका लागि सरकारले उचित वातावरण तयार नगरेको बताउँछन् । ‘पहिले त एसेम्बलमैत्री नीति आउनुप¥यो, सुरुमा कर, छुट तथा सुविधाहरु जे जति दिइन्छ, त्यसलाई निश्चित वर्षसम्म स्थिर रहने प्रतिवद्धता हुनुप¥यो,’ उनले भने,’त्यसो नभएसम्म एसेम्बली प्लान्ट राख्न सहज अवस्था बन्दैन ।’ आफ्नो कम्पनीले अहिले पनि प्लान्ट स्थापनाको गृहकार्य गरिरहेको भन्दै उनले सहज सरकारी नीतिको प्रतिक्षा गरिरहेको बताए । २०७० अघिसम्म हुलास ग्रुपले नेपालमै गाडीहरु ‘एसेम्बल’ गर्थ्यो । डा. बाबुराम भट्टराईले प्रधानमन्त्री भएका बेला चढेको ‘मुस्ताङ’ म्याक्स नेपालकै उत्पादन थियो । तर, विदेशी ब्रान्डसँग प्रतिस्पर्धा गर्न नसेकपछि सवारी एसेम्बली प्लान्ट बन्द हुन पुगेको थियो ।
गोल्छा अर्गनाइजेसन अन्तरगतको हुलास मोटर्सले नेपालमै विद्युतीय कार उत्पादनको लागि प्रयास गरिरहेको छ । हाल बजाज र टीभीएस मोटरसाइकलको व्यवसायिक एसेम्बल नेपालमै भइरहेको छ । तर, चार पांग्रे सवारीको व्यवसायिक एसेम्बल कहिलेबाट शुरु हुन्छ भन्ने अझै टुंगो लागेको छैन । अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले भने गत मंगलबार नाडा अटोमोबाइल्स एसोसिएसन नेपालको ४५औं साधारणसभा व्यवसायीलाई नेपालमै सवारीसाधन उत्पादन गर्न आग्रह गरेका छन् । सरकारले व्यवसायीले आँट गरे हर सम्भव सहयोग गर्ने प्रतिवद्धता उनले जनाएका छन् ।
‘नेपालमै प्राविधिक छन्, श्रमशक्ति नेपालमै छ, जमिन प्रशस्त छ, बजार उपलब्ध छ भने, तपाईंहरूले नेपालमै उत्पादन किन नगर्ने ? त्यसका लागि विद्युत्मा सहुलियत, जग्गा उपलब्ध गराउने कुरा, नीतिगत ग्यारेन्टीलगायत अन्य धेरै सहयोग गर्न सरकार प्रतिबद्ध छ,’ उनले भनेका छन् ।
आत्मनिर्भर अर्थतन्त्रका लागि देशभित्रको उत्पादन प्रतिस्पर्धात्मक हुनुपर्ने उनको भनाइ थियो । खासखास कुरा छानेर उत्पादन गर्दा सरकारले विभिन्न सहुलियत दिनसक्ने मन्त्री शर्माको प्रतिवद्धता थियो ।
